เจาะลึกเทศกาลกินเจภูเก็ต: ประสบการณ์แห่งศรัทธาและวัฒนธรรม

เทศกาลถือศีลกินผัก (เจี๊ยะฉ่าย) ของจังหวัดภูเก็ต ไม่ได้เป็นเพียงเทศกาลสำหรับผู้ที่งดเว้นเนื้อสัตว์ แต่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมอันยิ่งใหญ่ที่สืบทอดมากว่าศตวรรษ ดึงดูดผู้คนจากทั่วโลกให้มาสัมผัสกับพลังแห่งศรัทธา พิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์ และบรรยากาศที่เป็นเอกลักษณ์เพียงหนึ่งเดียว เตรียมตัวให้พร้อม แล้วไปทำความรู้จักกับเทศกาลสุดพิเศษนี้ให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น

กำหนดการเทศกาลกินเจภูเก็ต

วางแผนการเดินทางของคุณล่วงหน้า เพื่อไม่ให้พลาดประสบการณ์ครั้งสำคัญนี้:
ประจำปี 2568 (วาระพิเศษครบรอบ 200 ปี): ตรงกับวันที่ 21 - 29 ตุลาคม 2568

จุดเริ่มต้นแห่งศรัทธา: จากคณะงิ้วสู่ประเพณีที่ยิ่งใหญ่

ลองจินตนาการย้อนกลับไปเมื่อเกือบ 200 ปีก่อน สมัยที่ภูเก็ตยังเป็นศูนย์กลางการทำเหมืองแร่ดีบุก และพื้นที่ "กระทู้" (ซึ่งปัจจุบันคืออำเภอกระทู้) ยังคงเป็นป่าเขา ที่แห่งนี้ได้มีคณะแสดงงิ้ว หรือคณะละครเร่จากประเทศจีนเดินทางข้ามน้ำข้ามทะเลมาเปิดการแสดงให้ชาวจีนโพ้นทะเลที่มาทำงานอยู่ที่นี่ได้รับชมเพื่อคลายความคิดถึงบ้านเกิด

แต่แล้วเหตุการณ์ไม่คาดฝันก็เกิดขึ้น เมื่อคณะงิ้วเกิดล้มป่วยลงอย่างไม่ทราบสาเหตุ พวกเขาจึงได้จัดพิธีถือศีลกินผักขึ้นตามความเชื่อดั้งเดิม เพื่อบวงสรวงเทพเจ้า "กิ๊วอ๋องไต่เต่" และ "ยกอ๋องซ่งเต่" ผลปรากฏว่าอาการเจ็บป่วยได้ทุเลาลงจนหายเป็นปกติ สร้างความประหลาดใจและก่อเกิดความศรัทธาแก่ชาวบ้านในพื้นที่เป็นอย่างมาก

เมื่อชาวบ้านเริ่มถือศีลกินผักกันแล้ว ก็มีผู้รู้ทักขึ้นว่าการประกอบพิธียังไม่สมบูรณ์ถูกต้องนัก เพราะขาดพิธีการอัญเชิญองค์เทพ "เก้าอ๋องไต่เต่" มาเป็นประธานในพิธี ด้วยเหตุนี้ ชาวบ้านจึงได้ส่งตัวแทนเดินทางไปยังมณฑลกังไส ประเทศจีน เพื่อประกอบพิธีอัญเชิญ "เหี่ยวฮั่น" (ผงธูปศักดิ์สิทธิ์) กลับมายังภูเก็ต และได้นำตำราเกี่ยวกับพิธีกรรมต่างๆ ติดตัวกลับมาด้วย เมื่อทุกอย่างถูกปฏิบัติอย่างถูกต้องครบถ้วน พิธีถือศีลกินผักจึงมีความศักดิ์สิทธิ์ยิ่งขึ้น กลายเป็นรากฐานสำคัญของประเพณีที่สืบทอดมาจนถึงทุกวันนี้

ขบวนแห่ในเทศกาลกินเจภูเก็ต พิธีกรรมในศาลเจ้าช่วงกินเจ ม้าทรงในเทศกาลกินเจ

สำหรับนักท่องเที่ยว: สัมผัสเทศกาลอย่างเข้าถึง

สำหรับผู้ที่มาเยือนภูเก็ตในช่วงเทศกาลนี้ คุณจะได้พบกับบรรยากาศที่เปี่ยมไปด้วยพลังและสีสัน ธงสีเหลืองที่มีตัวอักษรจีนสีแดงจะประดับประดาอยู่ทั่วเมือง เสียงประทัดดังกึกก้อง และกลิ่นธูปคละคลุ้งไปทั่วบริเวณ ไฮไลท์สำคัญที่คุณไม่ควรพลาดคือ:

  • ขบวนแห่พระ (อิ้วเก้ง): ชมขบวนแห่รูปเคารพของเทพเจ้าไปตามท้องถนน พร้อมด้วยเหล่า "ม้าทรง" ที่แสดงอิทธิฤทธิ์ต่างๆ ตามความเชื่อ
  • พิธีลุยไฟ (โก๊ยโห้ย): พิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์ที่จัดขึ้นในหลายศาลเจ้า เพื่อแสดงถึงการชำระล้างสิ่งไม่ดีออกจากร่างกาย
  • การเยี่ยมชมศาลเจ้า (อ๊าม): ศาลเจ้าต่างๆ จะเปิดให้ผู้คนเข้าไปสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์และร่วมพิธีกรรมตลอดทั้งวัน
  • ลิ้มลองอาหารเจ: ตลอดช่วงเทศกาล จะมีร้านอาหารและแผงลอยจำหน่ายอาหารเจหลากหลายชนิด ซึ่งเป็นโอกาสดีที่จะได้ลองชิมอาหารพื้นเมืองในรูปแบบที่ต่างออกไป

ข้อควรปฏิบัติในช่วงเทศกาล

เพื่อเป็นการให้เกียรติและเคารพต่อประเพณีอันศักดิ์สิทธิ์ มีข้อแนะนำเล็กน้อยสำหรับผู้ที่ต้องการเข้าร่วมชมงาน:

  • การแต่งกาย: ควรแต่งกายด้วยชุดสีขาว ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์
  • สำรวมกาย วาจา ใจ: รักษาความสงบเรียบร้อย ไม่พูดจาหยาบคาย และปฏิบัติตนด้วยความเคารพต่อสถานที่และผู้ร่วมงาน
  • หลีกเลี่ยงการบริโภคเนื้อสัตว์: แม้จะไม่ได้เข้าร่วมถือศีล แต่ก็ควรงดการรับประทานเนื้อสัตว์ในบริเวณศาลเจ้าหรือพื้นที่จัดงาน
  • การถ่ายภาพ: สามารถถ่ายภาพได้ แต่ควรทำด้วยความเคารพและไม่รบกวนผู้ที่กำลังประกอบพิธีกรรม

ประวัติประเพณีกินเจ มีเรื่องเล่ากันว่า

เมื่อครั้งพุทธกาลพระพุทธองค์ประทับอยู่ ณ รัตนสถาน แดนสุขาวดี ได้ตรัสตอบ พระโพธิสัตว์มัญชุศรีว่า ดาวพระเคราะห์ ทั้ง 7 มีแสงสว่างรุ่งเรืองในเทวพิภพ พร้อมกับประกายพระโพธิสัตว์อีก 2 องค์ รวมเป็น 9 องค์ คือ

  1. พระวิชัยโลกมนจรพุทธะ ปรากฏเป็น พระอาทิตย์ จีนเรียกว่า ไท้เอี้ยงแซ
  2. พระศรีรัตนโลกประภา โฆษอิศวรพุทธะ ปรากฏเป็น พระจันทร์ จีนเรียกว่า ไท้อิมแซ
  3. พระเวปุลลรัตนโลกสุวรรณพุทธะ ปรากฏเป็น ดาวอังคาร จีนเรียกว่า ฮวยแซ
  4. พระอโศกโลกวิชัยมงคล พุทธะปรากฏเป็น ดาวพุธ จีนเรียกว่า จุ้ยแซ
  5. พระวิสุทธิอาศรมโลกเวปุลลปรัชญา วิภาคพุทธะ ปรากฏเป็น ดาว พฤหัสบดี จีนเรียกว่า บักแซ
  6. พระธรรมมติธรรม สาครจรโลกมโนพุทธะปรากฏเป็น ดาวศุกร์ จีนเรียกว่า กินแซ
  7. พระเวปุลลจันทร์โลก ไภสัชชไวฑูรย์พุทธะปรากฏเป็น ดาวเสาร์ จีนเรียกว่า โท้วแซ

"ทั้ง 7 องค์เป็นพระพุทธเจ้าในอดีต และ มีพระโพธิสัตว์ อีก 2 องค์ คือ พระศรีสุขโลกปัทมครรภอลังการ โพธิสัตว์ ปรากฏเป็น ดาวราหู จีนเรียกว่า ล่อเกาแซ และ พระศรี เวปุลลสังสารโลกสุขอิศวร โพธิสัตว์ ปรากฏเป็นดาวเกตุ จีนเรียกว่า โกยโต้วแซ และ เทพเจ้า ทั้ง 9 องค์ เรียกว่า เก็าอ๊วง หรือ กิ๋วอ๊วง โดยเทพทุกองค์ ถือกำเนิด มาเป็นมนุษย์ ตามวันนั้นๆ"

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

เทศกาลกินเจภูเก็ตน่ากลัวไหม?

พิธีกรรมบางอย่างอาจดูน่าหวาดเสียว แต่ทั้งหมดเป็นไปด้วยความศรัทธา หากไม่สบายใจที่จะชมในระยะใกล้ สามารถเลือกชมจากระยะไกลได้ บรรยากาศโดยรวมของงานเต็มไปด้วยพลังบวกและความเลื่อมใส

ควรไปชมพิธีที่ศาลเจ้าไหนดี?

หากเป็นครั้งแรก แนะนำให้เริ่มต้นที่ศาลเจ้าจุ้ยตุ่ยฯ หรือศาลเจ้าบางเหนียว ซึ่งเป็นศาลเจ้าใหญ่และมีตารางกิจกรรมให้ติดตามได้ง่าย

การเดินทางในเมืองช่วงเทศกาลเป็นอย่างไร?

อาจมีการปิดถนนบางเส้นทางในช่วงที่มีขบวนแห่ ควรวางแผนการเดินทางล่วงหน้าและใช้บริการขนส่งสาธารณะหรือการเดินเท้าจะสะดวกกว่า

Share facebook twitter line